Soybean Third Spraying : सध्या राज्यातील बहुतांश सोयाबीन पीक फुलोऱ्यातून शेंगा लागण्याच्या अवस्थेत आले आहे. हा टप्पा पिकाच्या एकूण उत्पादनासाठी अत्यंत महत्त्वाचा मानला जातो. याच काळात योग्य व्यवस्थापन आणि वेळेवर फवारणी केल्यास उत्पादनात लक्षणीय वाढ मिळू शकते. कृषी तज्ज्ञांच्या मते, या अवस्थेत सोयाबीन पिकाला तिसरी फवारणी करणे अत्यंत आवश्यक आहे. ही फवारणी केव्हा करावी, त्यासाठी कोणते औषध वापरावे आणि कोणती काळजी घ्यावी, याबद्दलची सविस्तर माहिती जाणून घेणे शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरेल. ही फवारणी केवळ कीड-रोगांवर नियंत्रण मिळवते असे नाही, तर शेंगांमध्ये दाणे चांगले भरण्यास आणि त्यांची गुणवत्ता वाढवण्यासही मदत करते.Soybean Third Spraying
तिसरी फवारणी: योग्य वेळ आणि कारणे
सोयाबीनला फुले येऊन त्यांचे रूपांतर शेंगांमध्ये झाल्यावर आणि त्या शेंगांमध्ये दाणे भरण्याची प्रक्रिया सुरू झाल्यावर तिसरी फवारणी करण्याची शिफारस केली जाते. सध्या अनेक ठिकाणी सोयाबीनच्या पिकात लहान शेंगा दिसू लागल्या आहेत. हीच वेळ तिसऱ्या फवारणीसाठी सर्वात योग्य मानली जाते. या वेळेत फवारणी केल्याने पुढील फायदे मिळतात: Soybean Third Spraying
- उत्पादन वाढ: फवारणीमुळे शेंगांची संख्या वाढते आणि त्यातील दाणे चांगले भरले जातात, ज्यामुळे थेट उत्पादनात वाढ होते.
- कीड-रोग नियंत्रण: शेंगा पोखरणाऱ्या अळ्या आणि इतर कीटकांचा प्रादुर्भाव या काळात वाढतो. वेळीच फवारणी केल्यास त्यांचे प्रभावीपणे नियंत्रण करता येते.
- पोषण: योग्य औषधे वापरल्यास पिकाला आवश्यक सूक्ष्म अन्नद्रव्ये मिळतात, ज्यामुळे त्याची गुणवत्ता सुधारते.
तिसऱ्या फवारणीसाठी औषधांचे अचूक संयोजन
तिसऱ्या फवारणीमध्ये पिकाच्या गरजेनुसार खते, कीटकनाशके आणि बुरशीनाशकांचा संतुलित वापर करणे महत्त्वाचे आहे.
1. दाणे भरण्यासाठी आणि गुणवत्ता वाढीसाठी नियोजन:
सोयाबीनच्या शेंगांमध्ये दाणे भरण्याच्या अवस्थेत पिकाला पालाश (Potash) या अन्नद्रव्याची सर्वाधिक गरज असते. पालाशमुळे दाणे चांगले आणि वजनदार भरतात, ज्यामुळे उत्पादनाचे वजन वाढते. यासाठी 00:50:50 (पोटॅशियम सल्फेट) या विद्राव्य खताचा वापर करावा. याचे प्रमाण 15 लिटरच्या पंपासाठी 100 ग्रॅम ठेवावे. यासोबतच, दाण्यांची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी आणि सर्व दाणे व्यवस्थित भरण्यासाठी जिब्रेलिक ॲसिड (Gibberellic Acid) युक्त टॉनिकचा वापर करणे फायदेशीर ठरते. यासाठी व्ही-टोन (V-Tone) सारखे संजीवक 15 लिटर पंपासाठी 30 मिली या प्रमाणात वापरल्यास पेशी विभाजनाला चालना मिळते आणि शेंगांमध्ये पोकळ राहणारे दाणेही पूर्ण भरले जातात.
2. शेंगा पोखरणाऱ्या अळीवर नियंत्रण:
शेंगा लागण्याच्या अवस्थेत शेंगा पोखरणारी अळी पिकाचे मोठे नुकसान करते. या शेवटच्या टप्प्यात प्रभावी आणि दीर्घकाळ नियंत्रण देणाऱ्या कीटकनाशकाची निवड करणे महत्त्वाचे आहे. यासाठी बीएएसएफ (BASF) कंपनीचे एक्सपोनस (Exponus) हे एक उत्तम कीटकनाशक असून, ते एकरी 17 मिली या प्रमाणात वापरावे. हे कीटकनाशक अळ्यांवर दीर्घकाळ प्रभावी नियंत्रण ठेवते, ज्यामुळे पुन्हा-पुन्हा फवारणी करण्याची गरज भासत नाही. एक्सपोनस उपलब्ध नसल्यास, शेतकरी सिंजेंटा (Syngenta) कंपनीचे सिमोडीस (Simodis), ॲम्प्लिगो (Ampligo) किंवा कोराजन (Coragen) यांसारख्या प्रभावी कीटकनाशकांचा गरजेनुसार वापर करू शकतात.Soybean Third Spraying
विशेष परिस्थितीतील फवारणीचे व्यवस्थापन
येलो मोझॅक आणि पांढऱ्या माशीवर नियंत्रण:
ज्या शेतकऱ्यांच्या शेतात येलो मोझॅक विषाणूचा (Yellow Mosaic Virus) प्रादुर्भाव दिसत असेल, त्यांनी पांढऱ्या माशीच्या नियंत्रणाला प्राधान्य दिले पाहिजे. अशा शेतकऱ्यांनी अळीनाशक म्हणून एक्सपोनसऐवजी सिमोडीस (Syngenta Simodis) हे कीटकनाशक 15 लिटर पंपासाठी 20 मिली या प्रमाणात वापरावे. सिमोडीस हे अळी नियंत्रणासोबतच पांढऱ्या माशीवरही प्रभावी नियंत्रण मिळवते, ज्यामुळे येलो मोझॅकचा प्रसार रोखला जातो.Soybean Third Spraying
बुरशीजन्य रोगांवर नियंत्रण:
जर शेतात बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव असेल किंवा दरवर्षी शेवटच्या टप्प्यात सोयाबीन अचानक वाळत असेल (मर रोग), तरच बुरशीनाशकाचा वापर करावा. अशावेळी बीएएसएफ (BASF) कंपनीचे प्रायक्झर (Priaxor) हे बुरशीनाशक 15 लिटर पंपासाठी 15 मिली या प्रमाणात वापरल्यास रोग नियंत्रण प्रभावी ठरते.
निष्कर्ष
सोयाबीनच्या तिसऱ्या फवारणीचे योग्य नियोजन शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत फायदेशीर ठरू शकते. पालाश आणि योग्य कीटकनाशकांचा वापर करून शेतकरी आपल्या पिकाचे संरक्षण करू शकतात. तसेच, विशेष परिस्थितीनुसार योग्य औषध निवडून नुकसान टाळता येते. ही फवारणी योग्य वेळी आणि योग्य औषधांनी केल्यास कापूस पिकातील पातेगळची समस्या नक्कीच कमी होईल आणि तुमच्या उत्पादनात वाढ होईल.Soybean Third Spraying